تأثیر برنامه آرامسازی پیشرونده عضلانی (pmr) بر میزان درد مزمن کمر و فعالیت های روزمره زندگی بیماران دیسک بین مهره ای

چکیده پژوهش: مقدمه و هدف: یکی از فراگیرترین انواع دردها که میلیون ها نفر در سراسر جهان از آن رنج می برند، کمردرد است. کمردرد را به عنوان یک مشکل بزرگ بهداشتی مطرح می کنند.عمده ترین علت کمردرد، دیسک بین مهره ای است. شایعترین علامت این بیماری درد است که این درد، باعث کاهش فعالیت های روزمره زندگی در بیماران مبتلا می گردد. امروزه روش های غیردارویی بسیاری در جهت تسکین درد بیان شده است که یکی از این روش ها آرامسازی پیشرونده عضلانی است. این پژوهش با هدف تعیین تأثیر برنامه آرامسازی پیشرونده عضلانی (pmr) بر میزان درد مزمن کمر و فعالیت های روزمره زندگی بیماران مبتلا به دیسک بین مهره ای در شهرستان شهرکرد انجام شده است. روش تحقیق: پژوهش حاضر یک پژوهش نیمه تجربی دارای دو گروه آزمون و کنترل می باشد. نمونه های این پژوهش را 56 بیمار مبتلا به دیسک بین مهره ای کمر که با استفاده از علائم بالینی و آزمایش(mri) توسط پزشک متخصص دیسک بین مهره ای آن ها تأیید شده بود، تشکیل می دهند که به صورت یکی در میان در دو گروه آزمون و کنترل قرار گرفتند. ابزارهای جمع آوری اطلاعات شامل پرسشنامه اطلاعات دموگرافیک، مقیاس شدت درد و فعالیت های روزمره زندگی بود که پایایی مقیاس درد 94/0 و پایایی مقیاس فعالیت های روزمره زندگی 95/0 به دست آمد. روش کار در این مطالعه به صورت 7 جلسه آموزش برنامه آرامسازی پیشرونده عضلانی به صورت تئوری و عملی با تاکید بر 14 گروه عضلانی می باشد، سپس برنامه مذکور توسط گروه آزمون ابتدا به مدت یک ماه و سپس دو ماه(جمعاً 3 ماه) به صورت دو بار در روز انجام شده است، در صورتی که برای گروه کنترل هیچ گونه مداخله ای انجام نشد. داده های حاصل از مقیاس شدت درد و فعالیت های روزمره زندگی در سه نوبت، قبل از مداخله، یک ماه بعد از مداخله و سه ماه بعد از مداخله در دو گروه آزمون و کنترل تکمیل گردید و داده ها با استفاده از نرم افزار spss، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: در تجزیه و تحلیل داده ها، آزمون آماری تی زوجی تفاوت معنی داری را بین میانگین میزان درد گروه آزمون در قبل و بعد از سه ماه( 00/0 p=) و میانگین امتیاز کل و امتیاز ابعاد فعالیت های روزمره زندگی در گروه آزمون، قبل از مداخله و سه ماه بعد از مداخله نشان می دهد( بعد مراقبت از خود، 00/0 p=، بعد ایفای نقش،00/0 p=، بعد تحرک،00/0 p=و امتیاز کل00/0 p=) درحالی که در گروه کنترل، بین میانگین میزان درد قبل و بعد از سه ماه ( 326/0 p=) و میانگین امتیاز کل و امتیاز ابعاد فعالیت های روزمره زندگی ، قبل از مداخله و سه ماه بعد از مداخله این تفاوت معنی دار نمی باشد (05/0< p). همچنین آزمون آماری آنالیز واریانس با اندازه گیری های مکرر، تفاوت معنی داری را در سه بار اندازه گیری میزان درد و امتیاز کل و امتیاز ابعاد فعالیت های روزمره زندگی در گروه آزمون را نشان می دهد، درحالی که در گروه کنترل این تفاوت معنی دار نیست. نتیجه گیری: برنامه آرامسازی پیشرونده عضلانی تأثیر بسزایی در کاهش درد مزمن کمر و افزایش فعالیت های روزمره زندگی بیماران مبتلا به دیسک بین مهره ای در سه بعد مراقبت از خود، ایفای نقش و فعالیت های شغلی و تفریحی و بعد تحرک داشته است؛ بنابراین فرضیه های پژوهش مبنی بر میزان درد مزمن کمر در بیماران دیسک بین مهره ای که برنامه آرامسازی پیشرونده عضلانی را انجام می دهند (گروه آزمون)، نسبت به گروه کنترل کاهش می یابد و میزان فعالیت های روزمره زندگی در بیماران دیسک بین مهره ای که برنامه آرامسازی پیشرونده عضلانی را انجام می دهند (گروه آزمون)، نسبت به گروه کنترل افزایش می یابد، مورد تأیید قرار می گیرد. بکارگیری این برنامه برای کاهش درد مزمن کمر و افزایش فعالیت های روزمره زندگی بیماران مبتلا به دیسک بین مهره ای پیشنهاد می گردد. کلمات کلیدی: آرامسازی، کمر درد، فعالیت های روزمره زندگی، دیسک بین مهره ای.